Cái Chết Của Ba Người Lính Ngự Lâm

Độc giả Pháp có câu đùa. “Ba chàng ngự lâm... mà là bốn” vì bốn nhân vật trong Ba chàng ngự lâm pháo thủ là Aramis, Athos, Porthos và d’Artagnan đều là lính ngự lâm, có điều d’Artagnan về sau mới gia nhập vào bộ ba có trước. Ở hai bộ truyện tiếp theo: Hai mươi năm sau, Tử tước de Bragelonne. Cái chết của ba người lính ngư lâm cùng bốn nhân vật ấy tung hoành trên nước Pháp lan qua nước Anh của thế kỷ XVII và được độc giả mến mộ không khác gì thời họ còn trai trẻ. A. Dumas được các nhà phê bình văn học lưu tâm đến các kịch bản, còn người bình thường lại hoan nghênh các tiểu thuyết lịch sử của ông, loại “làm vui cho số đông”. Người ta vẫn còn nhớ câu trả lời lý thú của ông để đối lại câu trách: A. Dumas đã đẻ ra những đứa con hoang khỏe mạnh hơn đứa con thực của lịch sử:

“Lịch sử là gì? Đó chỉ là cái đinh để tôi treo các bức họa của tôi thôi.”