Đánh đầu bằng cuốn sách “Cho Xem Đùi Nào, Leila” của Rachid El-Daif với nhân vật chính nằm trên giường bệnh viện, khi anh dần hồi tưởng nhớ ra vụ tai nạn đã xảy ra khi anh đang gọi cho cô bạn gái Leila. Cuốn xe hơi Nhật mà anh mua lại từ người bạn liên tục mang đến cảm giác lo âu, như là anh đang lái đương đầu với một chiếc xe bị ma quỷ ám. Và rắc rối lại bắt đầu khi anh nhận được tin rằng ông bố sáu mươi lăm tuổi của anh sẽ cưới một vợ lẽ, và để chiều lòng vợ mới, ông định bán căn hộ gia đình. Anh tìm mọi cách để ngăn cản đám cưới, thậm chí lên kế hoạch, trở nên hết sức trớ trêu, và thậm chí đề nghị cho Leila, một người vốn hiền lành và vô tội, đến thỏa mãn khát khao tình dục của ông bố… Rachid El-Daif vẽ nên cả một bức tranh về xã hội Lebanon hiện đại một cách tinh tế và hài hước, mở ra một cánh cửa tới cuộc sống phong phú nội tâm của thanh niên Lebanon – một quốc gia đang dần chuyển hướng theo kiểu phương Tây trong thế giới Hồi giáo.

Rachid El-Daif, một tác giả người Lebanon viết bằng tiếng Ả Rập, đã được dịch sang nhiều ngôn ngữ khác nhau như Pháp, Anh, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Ba Lan, Thụy Điển, Hà Lan, Ý, Hy Lạp, Nhật và cả tiếng Việt. Gặp Rachid El-Daif lần đầu tiên cách đây hai năm trong một ngày mùa thu, những hình ảnh của Tháp Eiffel sao mờ sau cơn mưa như in đậm trong tâm trí tôi. Chúng tôi ăn trưa tại một quán nhỏ ven sông Seine cùng một người bạn chung. Được gặp một tác giả người Lebanon lần đầu, tôi cảm thấy mãn nguyện và phấn khích, như thể đã luôn mong chờ cuộc gặp gỡ ấy từ lâu. Văn chương Hồi giáo trước đây với tôi như một vũ trụ xa lạ, cảm giác rằng không thể tiếp tục mà không có người địa phương dẫn dắt. Nhưng suốt buổi trưa đó, chúng tôi không bàn về văn chương hay Hồi giáo như tôi nghĩ. Tôi cố gắng đề cập đến Kamel Daoud, người vừa giành giải thưởng Goncourt cho cuốn tiểu thuyết đầu tiên cách đây vài ngày. Chúng tôi nói về vấn đề di cư của người tỵ nạn Syria, những vấn đề đang rất được quan tâm. Nhưng người đàn ông nhỏ nhắn, dù đã bước sang tuổi bảy mươi, ngồi trước tôi chỉ quan tâm đến một món cá trong đĩa mà người phục vụ vừa đưa ra. Kỹ lưỡng lọc xương cá bằng dao và dĩa, anh nói sau bữa sẽ hỏi cách chế biến để hướng dẫn bà bếp của anh tại Beyrouth. Với một nhà văn ngày nay lại được phục vụ thức ăn, thật là điều hiếm gặp! Tôi nói rằng tất cả các tác giả Việt Nam mình biết hoặc không biết đều như những đầu bếp xuất sắc, trong khi các tác giả Pháp thì hầu như trở thành những người tiêu thụ văn hóa, một bên dẫn ẩm thực Việt đi ra thế giới, một bên đánh phủ ẩm thực Pháp khỏi văn chương. Rachid nghe xong cười to, một nụ cười phóng khoáng với ánh nhìn hàm hồ và bình thản, một đặc trưng mà sau này tôi nhận ra thường thấy ở ông. Cuối cùng, chính món cá ấy đã mở ra cho tôi cơ hội để bắt đầu cuộc trò chuyện riêng tư hơn. Rachid El-Daif sinh năm 1945 tại Zgharta, một vùng núi cao của Liban, trong một gia đình đông con và bình dân, thậm chí mẹ ông một thời gian còn mù chữ. “Tôi luôn chọn biểu đạt một cách đơn giản nhất có thể, bạn cảm thấy tại sao không?” Rachid hỏi, khi tôi còn đang trải qua sự lúng túng chưa rõ phải trả lời thế nào, anh nháy mắt với vẻ tinh nghịch: “Cho đến khi qua đời, mẹ tôi đã đọc hết những gì tôi viết.” Tôi im lặng, nhớ rằng mẹ tôi, một kỹ sư nông lâm, không bao giờ đọc qua chính xác chục trang đầu tiên bất kỳ cuốn tiểu thuyết nào của tôi, nhưng luôn khuyên tôi viết như những tác giả mà chính cô ấy cũng không thể vượt qua chục trang đầu tiên. Vâng, lúc đó tôi im lặng không trả lời Rachid, nhưng vài ngày sau, khi bắt tay vào dịch “Cho Xem Đùi Nào, Leila!”, tôi mới nhớ lại câu nói ấy của ông. Khó có thể mô tưởng mẹ của ông, một phụ nữ Hồi giáo lớn tuổi, từng đối diện với nghịch cảnh mù chữ, lại có thể bỏ qua truyền thống để đọc những trang viết đậm chất tự do như vậy, dù tác giả đã dùng những chi tiết hài hước để giữ cho người đọc hồn nhiên mỉm cười thay vì bực mình. Cặp nhân vật chính – hai ngườiĐàn ông – chủ đề gắn kết bởi mối quan hệ gia đình mật thiết nhưng cũng chia rẽ bởi quan niệm đối lập về tình dục, trách nhiệm và nàng Leila. Trong cuốn sách, độc giả sẽ khám phá câu chuyện về ông bố khát khao bắt đầu lại cuộc đời thông qua việc kết hôn một người phụ nữ khác, và cậu con trai trẻ trung, thành công với lối sống đa phương và tình cảm đối với xe hơi và đồ đô-la. Còn nàng Leila, một người phụ nữ dạn dày nhưng ngây thơ, đã phải đối mặt với mâu thuẫn giữa hai người đàn ông, mỗi người mang một tính cách và quan điểm riêng.

Rachid El-Daif đã mô tả cuộc sống ở Liban bằng văn phong tinh tế, hiện đại và sâu sắc. Ông không chỉ đưa ra những vấn đề xã hội nhạy cảm mà còn khám phá sự phức tạp trong việc sử dụng ngôn ngữ văn chương. Với sự kiến thức rộng lớn và niềm đam mê với văn chương, Rachid El-Daif đã tạo ra một tác phẩm đáng giá trong nền văn chương Ả Rập.

Nếu bạn muốn khám phá thêm về tác phẩm này, hãy đọc sách “Cho Xem Đùi Nào, Leila” của Rachid El-Daif.