Va-xi-li I-va-nô-vích Trui-cốp (Васи́лий Ива́нович Чуйко́в) là một vị tướng nổi tiếng của Hồng quân Liên Xô trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Trui-cốp là một trong những chỉ huy chính của Hồng quân trong thắng lợi của Liên Xô tại trận Xta-lin-grát, ông đã hai lần được phong danh hiệu Anh hùng Liên bang Xô-viết và sau chiến tranh đã được thăng cấp đến Nguyên soái Liên-Xô.

Va-xi-li Trui-cốp sinh năm 1900 trong một gia đình nông dân ở làng Xê-rê-bri-an-ni-e Prút-đi vùng Tu-la phía nam Mát-xcơ-va. Trui-cốp tham gia Hồng Vệ Binh từ năm 1917 và Hồng quân từ năm 1918. Tháng 10/1918 ông làm đại đội phó trong Phương diện quân phía Nam chống lại Bạch vệ. Đến mùa xuân năm 1919, ông làm Trung đoàn trưởng Trung đoàn 40 trong Tập đoàn quân số 5 do Mi-kha-in Ni-cô-la-ê-vích Tu-kha-chép-xki chỉ huy chiến đấu với quân Bạch vệ ở Cônt-sắc, Xi-bia.

Từ năm 1921 đến 1925, ông học ở Học viện Lục quân Frunze.

Trui-cốp đã chỉ huy Tập đoàn quân số 4 của Hồng quân trong Chiến tranh Liên Xô – Ba Lan, sau đó là chỉ huy Tập đoàn quân số 9 trong Chiến tranh Liên Xô- Phần Lan (1940). Sau đó được cử sang Trung Quốc để làm cố vấn cho Tưởng Giới Thạch.

Tháng 5 năm 1942 ông được gọi trở về chỉ huy Tập đoàn quân 64 của Hồng quân đang đóng ở bờ Tây Sông Đông. Lúc này tình hình mặt trận Xta-lin-grát ngày càng bất lợi cho Hồng quân khi 80 sư đoàn quân Đức Quốc xã và đồng minh phe Trục tấn công mãnh liệt và ép tuyến phòng ngự Liên Xô về phía Sông Vôn-ga. Tập đoàn quân 64 của Trui-cốp là một trong những lực lượng dự bị được điều động bổ sung cho tuyến phòng thủ thành phố. Sau một thời gian ngắn, Trui-cốp được giao chỉ huy Tập đoàn quân 62 lúc này đang nằm ở vị trí trọng yếu hơn cả khi chịu áp lực trực tiếp mạnh nhất của quân Đức, đặc biệt là của Tập đoàn quân dã chiến 16.

Ngày 23 tháng 8, Tập đoàn quân 62 bị cắt đứt khỏi khối quân chủ lực Liên Xô và lâm vào tình thế gần như tuyệt vọng trong tình thế bị tấn công cả trước mặt và sau lưng bởi Tập đoàn quân số 6 Đức Quốc xã. Không quân Đức cũng liên tục ném bom hủy diệt thành phố. Tuy vậy Trui-cốp và các chiến sĩ của mình vẫn chiến đấu ngoan cường trong thành phố với sự giúp đỡ của người dân, cả công nhân và phụ nữ cũng cầm súng chiến đấu, họ tận dụng mọi ngôi nhà còn đứng vững sau những trận không kích để làm công sự. Tuy quân Đức tiến công rất mãnh liệt nhưng chúng không thể chiếm được thành phố trước sức kháng cự kiên cường của Tập đoàn quân 62 do trung tướng Trui-cốp chỉ huy, khẩu hiệu của các chiến sĩ Hồng quân là “Không lùi một bước!”. Từ tập đoàn quân này đã xuất hiện nhiều gương mặt Anh hùng Liên Xô nổi tiếng như Va-xi-li Dai-xép, chiến sĩ bắn tỉa thuộc Sư đoàn lính bắn tỉa số 13.

Sau chiến thắng Xta-lin-grát, Tập đoàn quân 62 được vinh dự mang tên Tập đoàn quân Cận vệ số 8 và vẫn do Trui-cốp chỉ huy. Tập đoàn quân này đã tham gia vào Chiến dịch Béc-lin 1945 trong thành phần Phương diện quân Bi-ê-lô-ru-xi-a số 1. Tập đoàn quân của Trui-cốp nổi tiếng với việc tiến quân rất nhanh qua Ba Lan mặc dù gặp nhiều khó khăn về địa hình.

Sau khi quân Đức đầu hàng, Trui-cốp ở lại Đức và giữ cương vị Tư lệnh các lực lượng Liên Xô tại Đức từ năm 1949 đến năm 1953. Tiếp đó, ông được cử làm Tư lệnh Quân khu Ki-ép và được phong hàm Nguyên soái Liên Xô ngày 11 tháng 3 năm 1955. Từ năm 1960 đến năm 1964, Trui-cốp là Tư lệnh Bộ binh Hồng quân. Ông nghỉ hưu năm 1972.

Va-xi-li Trui-cốp là cố vấn chính cho việc xây dựng Khu tưởng niệm chiến thắng Xta-lin-grát tại đồi Ma-mai-ép Ku-rơ-gan. Sau khi ông mất ngày 18 tháng 3 năm 1982, Trui-cốp đã được chôn cất tại đây và ông là Nguyên soái Liên Xô đầu tiên được chôn cất ngoài Mát-xcơ-va.

Đây là hồi ký của Nguyên soái Liên Xô Va-xi-li Trui-cốp, thuật lại trận đánh lịch sử bảo vệ thành phố Xta-lin-grát trên bờ sông Vôn-ga của tập đoàn quân 62, mà tác giả lúc đó làm tư lệnh.